Buổi thuyết trình được tổ chức dưới hình thức trực tuyến tại 75 điểm cầu trong cả nước. Đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương tham dự Buổi thuyết trình tại điểm cầu Hà Nội.
Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh tham dự tại điểm cầu Thành phố Hồ Chí Minh.
Tại điểm cầu Trung ương có các đồng chí Mai Văn Chính, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương; đồng chí Nguyễn Quang Dương, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương; Trung tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam; đại diện Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA); đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, đoàn thể, đại diện lãnh đạo và chuyên viên Vụ (Ban) Tổ chức cán bộ; cán bộ Ban Tổ chức Trung ương; Lãnh đạo, đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ Nội vụ; cán bộ một số vụ, đơn vị thuộc các cơ quan của Quốc hội.
Tại điểm cầu địa phương có đại diện Thường trực Tỉnh ủy, Thành ủy, Đảng ủy trực thuộc Trung ương; đại diện Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố; lãnh đạo và chuyên viên Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Thành ủy, lãnh đạo Sở Nội vụ, một số cán bộ làm công tác tổ chức, nội vụ cấp tỉnh, cấp huyện.
Phát biểu khai mạc, đồng chí Mai Văn Chính nêu rõ, buổi thuyết trình được tổ chức nhằm trao đổi, tham khảo một số kinh nghiệm của Nhật Bản về tổ chức bộ máy của chính quyền Trung ương và chính quyền địa phương, phục vụ cho việc nghiên cứu xây dựng Đề án trình Hội nghị Trung ương 6 về “Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; tạo điều kiện cho cán bộ làm công tác tổ chức xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị ở Trung ương và địa phương tham khảo những kinh nghiệm của Nhật Bản.
Giáo sư Hisao Tsukamoto chia sẻ kinh nghiệm về cải cách hành chính chính quyền Trung ương Nhật Bản
Tại Buổi thuyết trình, các đại biểu đã được nghe GS. Hisao Tsukamoto - Giáo sư danh dự Đại học Waseda, Nhật Bản thuyết trình chủ đề cải cách hành chính chính quyền Trung ương Nhật Bản. GS. Hisao Tsukamoto cho rằng, công tác cải cách hành chính là nhiệm vụ thách thức, là mục tiêu lâu dài đối với mọi Chính phủ nhằm cung cấp dịch vụ công thiết yếu, hỗ trợ, thúc đẩy các hoạt động của công dân và doanh nghiệp thông qua lắng nghe những khó khăn của họ và tạo dựng lòng tin của họ đối với Chính phủ. Để đạt được mục tiêu này là không dễ dàng, hoạt động của Chính phủ có xu hướng bị đình trệ và suy thoái nếu không được kiểm tra. Bởi vì, hoạt động của Chính phủ thiếu một mục tiêu tối thượng và xuyên suốt là tạo ra lợi nhuận và thiếu môi trường cạnh tranh như trong khu vực tư nhân. Điều này đòi hỏi những nhà lãnh đạo cao cấp trong Chính phủ phải thường xuyên chú ý đến những thay đổi trong môi trường xung quanh và hoạt động của nó, chỉ đạo quyết liệt để khởi xướng và thúc đẩy cải cách bộ máy Chính phủ và cơ quan hành chính để đối phó với những thay đổi đó.
Theo GS. Hisao Tsukamoto cho biết, Chính phủ Nhật Bản đã cải tổ cơ bản thể chế và cơ cấu Chính phủ theo hướng tinh gọn bộ máy, chọn lọc, sắp xếp, phân loại chức năng; phân định lại mối quan hệ giữa chính quyền Trung ương và chính quyền địa phương.
Nhật Bản đã xây dựng khung pháp lý và chính sách cơ bản quy định cơ cấu tổ chức và biên chế. Theo đó, mỗi bộ được thành lập sau khi Luật thành lập bộ được ban hành và Luật này liệt kê cụ thể nhiệm vụ và phạm vi hoạt động của mỗi bộ. Mặt khác, Luật tổ chức Chính phủ quy định, Chính phủ phải được cơ cấu một cách hệ thống, trong đó xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của mỗi bộ trong phạm vi quản lý của mình và không có sự chồng chéo. Số lượng biên chế tối đa giao cho mỗi bộ sẽ do Chính phủ quyết định bằng Chỉ thị của Chính phủ. Trong điều kiện ngân sách khó khăn, tổng chi nhân sự cần được cắt giảm thông qua việc cắt giảm chi phí nhân sự do cơ cấu như nhân sự già hóa và thu hẹp khoảng cách giữa tuổi nghỉ hưu và tuổi được nhận lương hưu, đảm bảo cơ quan Chính phủ tinh gọn và hiệu quả đến mức tối đa.
GS. Hisao Tsukamoto cũng cho rằng, nguyên lý thiết kế bộ máy tổ chức là chọn lọc và phân loại riêng bộ phận thực hiện chức năng “thực thi chính sách”, tách ra và có thể chuyển bộ phận này sang cơ quan sự nghiệp, tạo điều kiện cho các bộ tập trung vào hoạch định chính sách để không bị cuốn vào những công việc khẩn cấp hàng ngày trong thực hiện chính sách. Tổ chức các bộ theo mục tiêu (đối với từng lĩnh vực công tác): thách thức về chính sách, nhiệm vụ và trách nhiệm ưu tiên cao của Chính phủ. Gộp các bộ hiện có rồi chia thành một số nhỏ các nhóm (mỗi nhóm thành một bộ mới) theo cách nhằm tạo điều kiện cho họ có thể cùng làm việc với nhau để hoàn thành những mục tiêu lớn hơn của Chính phủ. Đảm bảo trong quá trình tổ chức các bộ, cơ hội phát sinh mâu thuẫn về nhiệm vụ hoặc sứ mệnh của các cơ quan được hạn chế tối đa; đảm bảo sự cân bằng phù hợp giữa các bộ về quy mô tổ chức, ngân sách và quyền lực.
Chiều cùng ngày, GS. Hirofumi Takada, Viện nghiên cứu Chính sách Quốc gia Nhật Bản thuyết trình về chủ đề quản trị địa phương tại Nhật Bản.
Theo đó, những nội dung chính đã được GS. Hirofumi Takada chia sẻ tại buổi thuyết trình tập trung vào: Hệ thống chính quyền địa phương; Phân công chức năng, nhiệm vụ; Cải cách về phân cấp; Bộ máy tổ chức chính quyền địa phương; Bầu cử; Cán bộ, công chức địa phương và Duy trì đạo đức công chức.
Đồng thời, các giáo sư Nhật Bản cũng dành thời gian giải đáp một số câu hỏi của các đại biểu về chính sách và chế độ của Nhật Bản đối với chuyên viên cao cấp; những tiêu chí khoa học để Nhật Bản chia tách cũng như sáp nhập các Bộ; chính sách đối với các nhân viên trong diện tinh giản biên chế và thù lao đối với nhóm người làm việc bán thời gian; về thẩm quyền thành lập và tiêu chí của quận đặc biệt, cơ cấu tổ chức của các cơ quan chuyên môn, thành phố chỉ định; nghĩa vụ của công chức khi thực thi công vụ và chế độ báo cáo trong Luật Đạo đức công vụ, hình thức kỷ luật đối với công chức vi phạm…/.
